دیوار مرزی آمریکا ـ مکزیک یکی از بلندپروازانهترین و جنجالیترین پروژههای امنیتی تاریخ آمریکا بود و دولت ترامپ آن را محور سیاست مهاجرتی خود قرار داد. این دیوار از حصارهای فولادی بلند، موانع ضدخودرو و تجهیزات نظارتی تشکیل شد و در امتداد بخشهایی از مرز ۳۲۰۰ کیلومتری ساخته شد. دولت اعلام کرد هدفش کاهش ورود غیرقانونی مهاجران، مهار قاچاق مواد مخدر و جلوگیری از جرایم فرامرزی است. ترامپ این پروژه را «غیرقابل عبور» معرفی کرد، اما گزارشها نشان داد مهاجران برخی بخشها را میبُرند یا دور میزنند. حامیان میگویند دیوار برای دفاع از مرز ضروری است و در مقابل منتقدان آنرا بسیار پرهزینه می دانند. آنها به پیامدهای زیستمحیطی و آسیب به مسیر مهاجرت حیوانات اشاره میکنند. مخالفان همچنین معتقدند کارایی دیوار محدود است. در عمل، این پروژه بیشتر به یک نماد سیاسی تبدیل شده تا یک راهحل پایدار برای مدیریت مرز آمریکا.
هزینهها، قراردادهای پر فساد ساخت دیوار
ترامپ از آغاز کارزار انتخاباتیاش وعده داد مکزیک نهفقط هزینه دیوار را میپردازد بلکه «تمام مخارج پروژه» از دوش مردم آمریکا برداشته میشود. اما بررسیهای رسمی نشان داد منابع مالی عملاً از داخل خود آمریکا تأمین شده است. دولت آمریکا میلیاردها دلار از بودجههای مصوب نهادهای فدرال—بهویژه وزارت دفاع—را بهسمت پروژه انتقال داد. مکزیک نیز در تمام دوره، مسئولیت پرداخت حتی یک دلار را رد کرد. نتیجه آن شد که هزینه ساخت دیوار، که ترامپ آن را نماد اصلی سیاستهای امنیت مرزی میدانست، عملاً به دوش مالیاتدهندگان آمریکایی افتاد و انتظار اولیه برای تأمین خارجی هیچگاه محقق نشد. گزارشهای مرکز پژوهش کنگره نشان میدهد که او حدود ۶.۱ میلیارد دلار از منابع دفاعی را به ساخت دیوار اختصاص داد، در حالی که تنها بخش محدودی از بودجه موردنیاز توسط کنگره تصویب شده بود.
بودجه و منابع مالی دیوار
پس از آنکه کنگره با درخواست ۵.۷ میلیارد دلاری ترامپ مخالفت کرد، او در فوریه ۲۰۱۹ وضعیت اضطراری ملی اعلام کرد تا از اختیارات ویژه ریاستجمهوری برای آزادسازی بودجه استفاده کند. این اقدام به او اجازه داد میلیاردها دلار بیشتر از سقف مصوب به پروژه تزریق کند؛ اقدامی که بلافاصله با چالشهای حقوقی گسترده روبهرو شد. ۱۶ ایالت به رهبری کالیفرنیا علیه دولت شکایت کردند و دادگاههای فدرال نیز در چند مرحله اعلام کردند انتقال بودجههای نظامی به این شیوه با قانون سازگار نیست. این روند نشان داد ساخت دیوار نه فقط یک تصمیم امنیتی، بلکه میدان کشمکش جدی حقوقی و سیاسی است.
ترکیب نهایی بودجه دیوار پیچیده و متکی بر منابع مختلف بود. کنگره تنها ۱.۶ میلیارد دلار برای بخشهایی از دیوار تأمین کرد، اما دولت ترامپ با استفاده از اختیارات ناشی از شرایط اضطراری، منابع بسیار بیشتری را جابهجا کرد. وزارت دفاع از بودجه مبارزه با مواد مخدر ۲.۵ میلیارد دلار و از طرحهای عمرانی نیروهای نظامی حدود ۳.۵ میلیارد دلار کنار گذاشت. در مجموع، تحلیلها نشان میدهد دولت بین ۱۰ تا ۱۶ میلیارد دلار از منابع داخلی را صرف این پروژه کرد؛ رقمی که با وعده اولیه «پرداخت مکزیک» تضاد کامل داشت و یکی از جدیترین تناقضهای سیاستگذاری دولت ترامپ محسوب شد.
وضعیت فوقالعاده و چالشهای حقوقی
با تصمیم ترامپ مبنی بر اعلام وضعیت اضطراری ملی فضای حاکم میان کاخ سفید و دموکرات ها به شدت متشنج شد. او اعلام کرد با ترکیب منابع مختلف (۱.۳۷۵ میلیارد مصوب کنگره، ۶۰۰ میلیون از درآمدهای جرایم، ۲.۵ میلیارد از پنتاگون، و ۳.۵ میلیارد دیگر از پنتاگون با تکیه بر وضعیت اضطراری) حدود ۶.۷ میلیارد دلار به پروژه دیوار اضافه خواهد کرد . این تصمیم با خشم دموکراتها و دولتهای ایالتی مواجه شد؛ ۱۶ ایالت به طور مشترک شکایتی طرح کردند که اعلام وضعیت اضطراری را لغو کند . در کنار آن، دهها پرونده حقوقی دیگر نیز از سوی گروههای محیطزیستی و محلی برای مخالفت با استفاده از این بودجه در دیوار تشکیل شد .
اتهامات فساد در قراردادهای ساخت دیوار
پرونده قراردادهای ساخت دیوار مرزی نیز به نقطهای جنجالی تبدیل شد. قانونگذاران آمریکا بارها هشدار دادند دولت ترامپ قراردادهای بزرگ را بدون مناقصه و با امتیازدهی مستقیم به شرکتهای نزدیک به حامیان سیاسی واگذار کرده است. وزارت دفاع به شرکت BFBC قراردادی ۵۶۹ میلیون دلاری داد؛ رقمی که برای هر مایل حدود ۳۳ میلیون دلار تمام شد، یعنی بیش از ۵۰ درصد بالاتر از میانگین معمول. شرکت Fisher Sand & Gravel هم در سال ۲۰۱۹ قراردادی ۴۰۰ میلیون دلاری گرفت؛ در حالی که سابقه طولانی از تخلفات زیستمحیطی و مالیاتی داشت و حتی مدیر آن سابقه محکومیت فرار مالیاتی داشت. گزارشها نشان میدهند برخی شرکتها پول رشوه میپرداختند و قراردادهای رانتی میگرفتند. حتی نمونههایی دیده شد که دولت پیش از تصاحب زمین، قرارداد امضا کرد و همین موضوع باعث تأخیرهای پرهزینه شد. مجموعه این موارد تصویر گستردهای از فساد و سوءمدیریت ارائه میکند.
پروژه «ما دیوار میسازیم» و استیو بنن
پرونده «ما دیوار میسازیم» به یکی از پرسروصداترین موضوعات دوران ترامپ تبدیل شد. این کمپین مردمی با جمعسپاری بیش از ۲۵ میلیون دلار، به هواداران وعده داد کل مبلغ صرف ساخت دیوار میشود. اما دادستانها اعلام کردند متولیان کمپین، از جمله استیو بنن، بخش قابل توجهی از پول را برای هزینههای شخصی برداشت کردند. بنن که از نزدیکان ترامپ بود، در این ماجرا مبالغ زیادی دریافت کرد و همین موضوع سوءاستفاده او و تیمش را آشکار کرد. پلیس فدرال در اوت ۲۰۲۰ او را روی یک قایق تفریحی دستگیر کرد. دادستانها گفتند او و شرکایش ادعا میکردند «حتی یک سنت» برای خود برنمیدارند، اما این ادعا دروغ بود. بنن اتهامات را رد کرد و با وثیقه آزاد شد. ترامپ نیز در آخرین ساعات ریاستجمهوری خود او را عفو کرد و این پرونده را به بحثی جنجالیتر تبدیل کرد.
مشکلات دیوار مرزی
آسیبها و مشکلات فنی دیوار
دیوار مرزی بارها در معرض خرابی و آسیبدیدگی قرار گرفت. گزارشهای رسمی و رسانهای نشان میدهند در مناطق سیلخیز (مانند دره ریو گرانده)، ساخت دیوار با شکستن سدهای خاکی حفاظتی همراه شده و خطر سیل را افزایش داد . در سیلهای موسمی آریزونا، حداقل شش دروازه فلزی «بازشدنی» دیوار بر اثر بارشهای شدید کنده و فرو ریختند . پژوهشهای مهندسی هم نشان داد برش یک ستون فولادی دیوار با یک اره صنعتی تنها حدود ۱۵–۲۰دقیقه زمان میبرد ، به این معنا که عبور غیرمجاز از نقاط خاص دیوار با ابزار ساده ممکن است. رسانهها و گزارشهای تحلیلی اشاره کردهاند که این دیوار در مواجهه با رویدادهای طبیعی و انسانی شکننده بود و اغلب بهدلیل «ساخت شتابزده» و عدم رعایت الزامات زیستمحیطی دچار شکست میشد .
عملکرد امنیتی دیوار و واقعیت مهاجرت
برخی از حامیان ترامپ معتقد بودند دیوار مکزیک اقدامی امنیتی و بازدارنده است، اما دادهها تصویر دیگری نشان میدهد. قاچاقچیان باتجربه در گفتگو با رسانهها گفتهاند دیوار فقط «کمی سرعت عبور را کم میکند» و شبکههای قاچاق با رشوه و مسیرهای جایگزین همچنان مهاجران و محمولهها را عبور میدهند. تحقیقات رسمی نیز نشان میدهد از سال ۲۰۰۷ تعداد افرادی که با ویزای قانونی وارد آمریکا شده و سپس بهصورت غیرقانونی ماندهاند، بسیار بیشتر از افرادی است که با عبور غیرمجاز از مرز وارد شدهاند. علاوه بر این، اکثر مواد مخدر از طریق گمرکها و گذرگاههای رسمی وارد میشود، نه از بخشهایی که دیوار ساخته شده است. به همین دلیل تحلیلگران بارها تأکید کردهاند که دیوار بیشتر «نقش نمادین و تبلیغاتی» داشت تا کارکرد واقعی امنیتی. در نهایت نیز پس از ساخت بخشهای اصلی دیوار، آمار ورود غیرقانونی کاهش چشمگیری نشان نداد و رسانهها آن را پروژهای سیاسی توصیف کردند.
جنبههای رسانهای و انتقادی
پوشش رسانهای این پرونده بسیار گسترده بود. رسانههای انگلیسیزبان به طور مداوم به تناقضات ادعاهای ترامپ و واقعیتها پرداختند. برای نمونه، خبرگزاریها تأکید کردند وعده «پرداخت توسط مکزیک» عملاً بیاساس بود . پایگاههایی نظیر رویترز و گاردین از یکسو مشکلات فنی دیوار را برجسته کردند و از سوی دیگر به بررسی اخلاقی و سیاسی پروژه پرداختند. در لحظات پایانی دوره ریاستجمهوری ترامپ، برخی دمکراتها مانند دبیرکل کمیته ملی حزب دمکرات، تجمعها و اظهارات وی را «تئاتر سیاسی» خواندند ، و اغلب تحلیلگران تاکید کردند چرخش سیاست مهاجرتی باید بر اقدامات عملیتر (مانند تقویت گمرک و پشتیبانی از کشورهای مبدا) متمرکز شود. در مجموع، پرونده دیوار مرزی به عنوان یک پروژه نمادین-انتخاباتی با پیامدهای حقوقی، مالی و سیاسی گسترده برجای ماند، تا آنجا که تحلیلگران آن را یکی از جنجالیترین میراث دوره اول ترامپ میدانند .
مواضع بایدن و تغییر جهت
جو بایدن در مناظرات تبلیغاتی پیش از انتخابات ۲۰۲۰ وعده داده بود هیچ «فوتی» از دیوار جدید را نخواهد ساخت. او روز نخست ریاستجمهوری ساخت دیوار را متوقف کرد و وضعیت اضطراری ترامپ را لغو نمود . بایدن در فرمان خود اعلام کرد این دیوار «طرحی جدی نیست» و «هدر دادن پول» است . همچنین از وزارتخانهها خواست ظرف ۶۰ روز طرحی برای «تغییر کاربرد بودجه» دیوار ارائه کنند . با این حال ایالت تگزاس به دادگاه شکایت برد و در نهایت یک دادگاه فدرال در سال ۲۰۲۴ دستور داد دولت بایدن از بودجه مصوب کنگره برای ادامه ساخت دیوار استفاده کند . بنابراین سیاست جدید بایدن بیش از آنکه دیوار را بطور کامل رها کند، به تعلیق موقت و بازنگری در آن انجامید.
دعاوی حقوقی در دوران بایدن
درگیرهای حقوقی درباره دیوار گسترده بوده است. در سطح فدرال شکایتها علیه اعلام وضعیت اضطراری ترامپ، هم از سوی ایالتها و هم گروههای مدنی مانند Sierra Club یا انجمن شکار و ماهیگیری مطرح شد که نقض حق قانونگذاری بودجه و خسارات زیستمحیطی را استناد قرار دادند . بسیاری از این پروندهها منجر به توقف موقت پروژه یا صدور حکم علیه دولت شدند. در سطح ایالتی، به جز شکایت معروف کالیفرنیا، تگزاس نیز علیه سیاستهای بایدن اقدام کرد و در نهایت ساخت دیوار را احیا کرد . بهطور کلی دعواهای حقوقی مسائل «اختیارات قانونی رئیسجمهور در مقابل کنگره»، «مالکیت زمینها» و «مقررات محیطزیست» را شامل شدهاند.
منابع
- https://apnews.com/article/28e60e866f6d32cdadedd126e292eba7#:~:text=WASHINGTON%20,and%20Mexico%20pitches%20in%20nothing
- https://apnews.com/article/border-wall-donald-trump-steve-bannon-15db1e18f3cd46a87bc395b14b2bcf15#:~:text=NEW%20YORK%20,thousands%20of%20dollars%20from%20donors
- https://www.washingtonpost.com/immigration/2023/10/12/border-wall-biden-trump-policies/#:~:text=At%20a%20cost%20of%20%2411,year%2C%20the%20highest%20levels%20ever
- https://www.reuters.com/article/world/tijuana-residents-laugh-at-border-wall-prototypes-call-trump-loco-idUSKCN1GP2LF/#:~:text=TIJUANA%2C%20Mexico%20%28Reuters%29%20,slabs%20will%20stop%20desperate%20immigrants
- https://www.cbsnews.com/news/border-wall-contract-trump-fisher-sand-gravel-north-dakota-42-miles/#:~:text=A%20North%20Dakota%20construction%20firm,than%20%2430%20million%20per%20mile
- https://www.theguardian.com/us-news/2019/feb/19/states-sue-over-trump-border-wall-emergency-declaration#:~:text=In%20a%20budget%20deal%20passed,the%20Pentagon%20and%20other%20budgets
- https://www.congress.gov/crs_external_products/IN/PDF/IN11193/IN11193.3.pdf#:~:text=of%20Defense%20%28DOD%29,of%20roads%20and%20fencing%20to
- https://abcnews.go.com/US/16-states-sue-president-donald-trump-emergency-declaration/story?id=61155383#:~:text=Sixteen%20states%2C%20including%20California%2C%20New,funding%20for%20a%20border%20wall
- https://democrats-homeland.house.gov/news/correspondence/sen-warren-and-chairman-thompson-call-for-watchdog-investigation-into-border-wall-cronyism#:~:text=BFBC%20has%20so%20far%20received,build%20President%20Trump%27s%20border%20wall
- https://www.texastribune.org/2018/01/25/texas-smugglers-say-trumps-border-wall-wouldnt-stop-immigrants-drugs-p/#:~:text=dir%3D,span%3EAnd%20a
